Jak wyglądał z kosmosu rozpad największego imperium XX wieku? Andrei Ujică to niewątpliwie jeden z najwybitniejszych na świecie artystów dokumentu. Jego filmy imponują maestrią montażu i zadziwiającą zdolnością wydobywania ukrytych znaczeń z unikatowych materiałów. „Poza czasem” – bodaj najbardziej znany jego film – to jeden z kamieni milowych w historii kina non-fiction. Nieprawdopodobna historia Siergieja Krikalowa nabiera w filmie transcendentalnego charakteru. Okrzyknięty ostatnim obywatelem ZSRR, Krikalow spędził w przestrzeni kosmicznej niemal rok po tym, jak przestało istnieć państwo, które wysłało go na orbitę. Opowieść z pokładu stacji orbitalnej „Mir” oparta jest na materiałach kręconych kamerą filmową 35mm (!), powstałych dzięki zdalnym instrukcjom operatora „Solaris” Wadima Jusowa. To historia o samotności absolutnej – a jednocześnie jedyny w swoim rodzaju zapis końca epoki. Przedśmiertne drgawki ustroju i nieziemskie piękno kosmicznej pustki.

Konrad Wirkowski